15-02-2019
"Sadece 10 termik santralin yılda doğaya saldığı zehir oranı şudur: 2 milyon 106 bin ton kükürtdioksit, 35.100 ton karbondioksit."*
*Murat ÇEPNİ (İzmir) (14.02.2019 tarihli TBMM Genel Kurul Tutanağı)
TBMM Meclis Haber sayfasında konu ile ilgili yayınlanan bilgi notu şu şekildedir:
Maden Kanunu ile bazı kanun ve KHK'lerde değişiklik öngören kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Kanuna göre, maden ruhsat sahibi veya vekilinin, mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması, herhangi bir nedenle tetkik ve incelemeleri engellemesi halinde 31 bin lira, bunların tekrarında ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Mahallinde tetkik ve inceleme gerçekleştirilinceye kadar üretim faaliyetleri durdurulacak.
Sevk fişi olmaksızın maden sevk edildiğinin mülki idare amirlikleri, il özel idarelerinin yanı sıra yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları veya ilgili kamu kurum, kuruluşu tarafından tespiti halinde sevk edilen madene el konulacak.
Ödenmesi gereken devlet hakkına ilaveten sevk fişi olmaksızın sevk edilen miktar için madenin ocak başı satış bedelinin 5 katı tutarında idari para cezası verilecek. Bu hükmün ihlalinde idari para cezası 10 katı olarak uygulanacak.
Ruhsatı olmadan veya başkasına ait ruhsat alanı içerisinde üretim yapıldığının tespiti halinde faaliyetler durdurularak üretilen madene mülki idare tarafından el konulacak. Bu fiili işleyenlere kesilen tüm madenin ocak başı satış bedelinin iki katı tutarındaki idari para cezası, 5 katına çıkarılacak.
Hammadde üretim izni olmadan veya Maden İşleri Genel Müdürlüğüne bildirilen yüklenici dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretim yapıldığının tespitinde de faaliyetler durdurulacak, üretilen hammaddeye mülki idare el koyacak. El konulan madenler, mülki idare amirliklerince satılarak bedeli büyükşehir belediyesi olan illerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, diğer illerde il özel idaresi hesabına aktarılacak.
Birinci grup (a) bendi maden ruhsatları hariç diğer grup madenlerin ruhsat bedelleri, Genel Müdürlüğün belirlediği bankada açılacak hesaba aktarılacak. İşletme ruhsat bedellerinin yüzde 50'si genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere, ilgili muhasebe birimince Hazine hebasına 15 gün içinde aktarılacak. Birinci grup (a) bendi madenlerin ruhsat bedelleri ise büyükşehirlerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı idaresine, diğer illerde il özel idaresi hebasına yatırılacak.
Ruhsat bedelinin her yıl ocak ayının sonuna kadar tamamının yatırılmaması halinde, yatırılmayan kısmının 2 katı ruhsat bedeli olarak her yıl haziranın son gününe kadar yatırılacak, aksi halde ruhsat iptal edilecek.
Kanunla devlet hakkı yeniden düzenleniyor. II. Grup (b) bendi madenlerde doğal taşın özelliklerine ve bulunduğu bölgeye göre ocakta oluşan piyasa satış fiyatı üzerinden yüzde 4 oranında alınan devlet hakkı, yüzde 4,5'e çıkarılıyor. IV. Grup madenlerden; altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum ve uranyum oksit madenlerinden belirtilen oranlarda, uranyum oksit dışındaki radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddelerden yüzde 8 oranında devlet hakkı alınmaya devam edilecek. Diğerlerinden yüzde 2 oranındaki devlet hakkı ise yüzde 3 olarak artırılacak.
Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatı olacak.
Madenlerden alınan devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilecek. Ruhsat sahipleri tarafından devlet haklarının beyanında kullanılan ocak başı satış fiyatı, Genel Müdürlük tarafından ilan edilen ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.
Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından denetlenecek ve eksik beyanlar tamamlattırılacak. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacak. Kaynak tuzlaları, lületaşı ve oltu taşı için düzenlenen ruhsatlardan alınacak devlet hakkında bu şart aranmayacak.
Bu yerlerin devlet ormanlarına rastlaması ve Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen iznin 5 hektarı geçmemesi halinde, bu alanda ağaçlandırma bedeli dışında bedel alınmayacak. Sahanın rehabilite edilerek tesliminden sonra talep halinde teslim edilen saha kadar aynı şartlarda izin verilecek.
Altın, gümüş ve platin hariç bakır, kurşun, çinko, demir, krom, civa, kalay, kobalt, nikel, alüminyum grubundaki madenlerin yurt içindeki entegre tesislerde metal hale getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayacak.
Ruhsat sahibi, arama ve işletme ruhsatı süresince Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre hazırlanan teknik raporlar ile kaynak veya rezerv olarak bildirdiği madenlerin bulucusu sayılacak. Bu hakkı talep eden ruhsat sahibine buluculuk belgesi verilecek.
Buluculuk hakkı hesabında kullanılacak ocak başı satış fiyatı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenerek ilan edilen ve devlet hakkı ödemelerinde esas alınan ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.
Üçüncü kişiler, ihalelik sahalara ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü veya ruhsat sahibi ile yaptıkları sözleşmeler kapsamında ruhsat sahasındaki görünür rezervi tespit etmeye ve geliştirmeye yönelik yaptıkları faaliyetler sonucunda, tespit ettikleri veya geliştirdikleri görünür rezervde pay sahibi olabilecekler. Görünür rezervi geliştirme hakkına yönelik yapılan sözleşmeler Genel Müdürlüğe başvurulması halinde bilgi amaçlı maden siciline şerh edilecek.
Ruhsatlar, sahibinin ruhsat bedellerini ödeyerek müracaatta bulunması ve birleştirmeye konu tüm ruhsatlarının işletme izinli olması şartıyla, düzenlenme tarihi daha eski olan ruhsatta birleştirilebilecek. Diğer ruhsatlar hangi aşamada olursa olsun birleştirilemeyecek ancak kamu kurum ve kuruluşlarının ruhsatları hangi aşamada olursa olsun birleştirilebilecek.
İşletme ruhsatı taleplerinde 1. Grup (b) bendi ve 2. Grup (a) ve (c) bendi madenleri için ihale bedelinin yatırılmasından itibaren 2 ay içinde, diğer maden grupları için arama ruhsat süresi sonuna kadar, ruhsat süresi uzatım taleplerinde ise ruhsat süresinin bitiminden en geç 6 ay öncesine kadar, vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şartı getirilecek. İşletme ruhsat taban bedeli ve işletme ruhsat bedeli yatırılması zorunlu olacak.
Yetkilendirilmiş tüzel kişilerce maden mühendisinin sorumluluğunda hazırlanan işletme projesinin, işletme projesinin uygulanabilmesi için gerekli olan mali yeterliliğine ilişkin belgelerin aktif edilmiş tebligata esas kayıtlı elektronik posta adresinin veya kurumsal elektronik tebligat sistemi adresinin, Genel Müdürlüğe sunulması gerekecek. Bu bilgi ve belgelerin eksikliği halinde talep reddedilecek. Bu eksikliklerin bulunması durumunda süre verilmeyecek ancak işletme ruhsatı taleplerinde işletme projesinde tespit edilecek teknik eksikliklerin giderilmesi için yapılacak bildirimden itibaren 3 ay içinde tamamlanacak.
Eksikliklerini verilen sürede tamamlamayanlara 31 bin 54 lira idari para cezası uygulanacak.
Kanuna göre, ihalelik sahalar, ihale edilmeksizin İhtisaslaşmış Devlet Kuruluşlarına, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı onayı ile verilebilecek.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, maden ruhsatı sahipleri ile yaptığı arama ve araştırma tip sözleşmelerinin maden siciline bilgi amaçlı şerh edebilecek.
Kanun, Türkiye Taş Kömürü ve Türkiye Kömür İşletmeleri uhdesinde bulunan sahaların bölünerek devredilmesi veya mevcut rödovans sahalarının rödovans alanları ile sınırlı olarak yapacakları sözleşmeye istinaden bölünerek devredilmesine imkân tanıyor.
Rödovans sözleşmeleri, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün izniyle yapılabilecek ve Genel Müdürlük bu sözleşmelere taraf olmayacak.
Kanunla, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı özel bütçeli Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün (MAPEG) kurulması nedeniyle gerekli uyum düzenlemeleri yapılıyor.
Ölçü ve ölçü aletlerinin tamir ve ayarlarının yanı sıra muayenelerinin de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yetki belgesini taşımayan kişilerce yapılması yasak olacak.
Ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarını yapmak için yetkilendirilen servislerin, yetki kapsamındaki hizmetlerde ilgili kanun ve yönetmeliklere aykırı faaliyette bulunması da yasak olacak.
Yetkisiz olduğu halde ölçü aletlerinin bakım ve tamirini yapan kişilere ilişkin idari para cezasının caydırıcı olmaması nedeniyle, yetkisiz bakım ve tamir işlemlerinin önlenmesi amacıyla düzenleme yapılıyor. Buna göre, bu fiillerin işlenmesi halinde, alt ve üst limit belirtilerek, idari para cezalarının ölçü aletine göre nispi/oransal olarak artırımı sağlanarak bu adaletsizliğin önüne geçilecek.
Damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi geçmiş ölçü aletini kullanan kişiye, ölçü aletinin türüne ve kullanıldığı işin niteliğine göre 500 lira ile 10 bin lira arasında değişen idari para cezası verilecek. Ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyeti kamuya geçirilecek.
Yetkisiz olduğu halde, bu düzenleme kapsamına giren ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarım yapan kişiye, 2 bin liradan 10 bin liraya; ayarı doğru olmayan ölçü aletlerini kullanan kişiye 200 liradan 2 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
Ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarını yapmak için yetkilendirilen servislerin, yetki kapsamındaki hizmetlerde ilgili kanun ve yönetmeliklere aykırı faaliyette bulunması halinde 2 bin lira ile 10 bin lira arasında; uluslararası birimler sistemine göre yapılmamış olan veya bu sisteme göre imal edilmiş olmakla beraber nitelikleri bakımından bu kanun hükümlerine uygun bulunmayan ölçü ve ölçü aletlerini ticaret maksadıyla imal eden, ithal eden, satan, satışa arz eden, satın alan veya bulunduran kişiye 10 bin lira ile 50 bin lira arasında idari para cezasına hükmolunacak.
Damgalanmamış ölçü ve ölçü aletlerini satan, satışa arz eden veya ticari ilişkide kullanan kişiye 1000 liradan 10 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
Kanuna göre, ölçü aletlerini damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi dolmuş olarak kullananlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 90 gün içerisinde bu aletler için periyodik muayene başvurusunda bulunmaları halinde idari para cezasına çarptırılmayacak. Muayene ve damgası yapıldıktan sonra söz konusu ölçü aletlerini kullanabilecek.
Kanunla, BOTAŞ’ın uzun dönemli LNG alım satım anlaşmaları kapsamında, özellikle Nijerya gibi uzak mesafede yer alan ülkelerden temin ettiği LNG'nin kimyasal özelliği gereği gemilere yüklenen ve gemilerden boşaltılan miktarlar arasında oluşan kayıpların çoğu zaman ilgili kanunla belirtilen yüzde 4'lük orandan fazla olması nedeniyle düzenleme yapıldı. Kanunla, bu oran fiili duruma uygun hale getirilerek yüzde 6'ya çıkarıldı.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) teşkilat yapısı, hizmetlerin etkin ve verimli sunulabilmesi için yeniden yapılandırılacak. Mevcut daire başkanlıklarının görev ve yetkilerinde değişiklik yapılacak, Bilgi İşlem Dairesi kurulacak ve bir adet kadro ihdas edilecek.
Kanunla, dağıtıcı lisansları için bayilik teşkilatı, depolama kapasitesi gibi hususlarda düzenleme yapılabilmesine yönelik olarak, "bayi sayısı, depolama kapasitesi konularında sayısal büyüklüklerle sınırlama yapılmaz" ibaresi, Petrol Piyasası Kanunu'nun ilgili maddesinden çıkarıldı.
EPDK, petrol piyasasına ilişkin katılma payı veya oluşabilecek kamusal zararların tahsil ve tazmininde yaşanan sorunların önüne geçilebilmesi amacıyla lisans sahiplerinden bu düzenleme kapsamındaki mali yükümlülüklerinin tahsilinde kullanmak üzere teminat mektubu talep edebilecek. Böylece petrol piyasasında kısa süre faaliyet göstererek ve mevzuata aykırı davranışlar gösterme niyetinde olan taraflara karşı caydırıcılık artırılacak.
Kanunla, yerli üretici firmaların Türkiye'de ürettiği ve sattığı ham petrolün piyasa fiyatının altında satılması sorunu gideriliyor.
Tüm yerli ham petrol üreticileri teşvik edilecek. Yerli üreticilerin Türkiye'de petrol arama ve üretim konularında daha çok yatırım yapmaları sağlanarak, yerli üretimin artmasına katkıda bulunulabilecek.
Kanunla, 26 API gravitesi altındaki petroller için yakın coğrafyada bulunan ağır petrolleri tarif etmekte kullanılan Arap Heavy petrolü, hem her zaman ulaşılabilir olması hem de fiyat dalgalanmalarında daha dengeli davranması sebebiyle "Ras Gharib" yerine Petrol Piyasası Kanunu kapsamına alındı.
Petrol Piyasası Kanunu'nun, "idari para cezaları" başlıklı maddesi değiştirildi.
Buna göre, fiiller niteliği itibarıyla "düzeltme imkânı olan fiiller", "düzeltme imkânı olmayan fiiller" ve "akaryakıt kaçakçılığı kapsamına giren fiiller" olmak üzere sınıflandırılacak. Akaryakıt kaçakçılığı kapsamına giren fiiller için yüksek cezalar öngörüldü.
Kaçakçılıkla ilgisi olmayan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan mevzuat ihlalleri için soruşturma açma veya idari para cezası uygulanmadan önce ihtar müessesi getirilecek. İhtara rağmen mevzuata aykırı durumunu gidermeyenler için öncelikle geçici durdurma yapılacak, devamında düzeltmeyenler için soruşturma neticesinde idari para cezası uygulanacak.
İdari yaptırımlar; tedbirler, lisans iptalleri ve idari para cezalarından oluşacak. İdari para cezaları, tedbirler ve lisans iptallerinin uygulanması, kanunun diğer hükümlerinin uygulanmasına engel oluşturmayacak.
Petrol Piyasası Kanunu'na göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna karşı hile veya yalan beyanda bulunulduğunun tespiti halinde lisans iptal edilecek. Kaçak ürün ikmal edenlerin lisansı da iptal edilecek.
Teknik düzenlemelere uygun olmayan ürün ikmal edenler zararı tazmin etmekle yükümlü olacak. Teknik düzenlemelere uygun olmayan akaryakıt ikmali nedeniyle kullanıcıya verilen zarar ve hasarların tazmini hususu, lisans sahibi gerçek ve tüzel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alacak. Mühürlemeye rağmen faaliyetlerini sürdüren kişiler ile suçun işlenişine iştirak eden yetkililer hakkında TCK'nin ilgili hükümleri uygulanacak.
Kanunla, Anayasa Mahkemesi kararları doğrultusunda düzenleme de yapıldı.
Buna göre, nitelikli fiiller daha ağır cezaya muhatap olacak şekilde fiili işleyenlerin, ekonomik kazançlarıyla orantılı olarak nispi idari para cezasını öngörecek şekilde idari para cezaları yeniden düzenlenecek. İdari para cezaları 110 bin lira ile 3 milyon lira arasında uygulanacak.
Bir fiilin iki yıl geçmeden aynı kişi tarafından tekrar işlenmesi halinde idari para cezaları iki kat olarak uygulanacak.
Verilen idari para cezalarına karşı yargı yoluna başvurulması, ilgili vergi dairesine idari para cezasına ilişkin banka teminat mektubu verilmesi durumu hariç tahsil işlemlerini durdurmayacak. Teminat mektubunun miktarı, türü, hangi şartlarda paraya çevrileceği ve diğer hususlar Kurumca belirlenecek. Ayrıca cezalar tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenecek.
Kanunla lisans sahipleri tarafından eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için nispi oranda idari para cezası uygulanmasıyla, yaptırımların hakkaniyetli ve yükümlülüğe uyulması konusunda teşvik edici olması hedefleniyor.
Kanuna göre, Petrol Piyasası Kanunu kapsamında, kanunun yürürlüğe gireceği tarihten önce işlenen, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca (EPDK) idari para cezası henüz uygulanmamış olan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiiller için ihtar yapıldıktan sonra, sonuca göre gerekirse soruşturma açılabilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla EPDK kararına bağlanmış ancak tahsilatı tamamlanmamış olan idari para cezaları, işlenen fiil için Petrol Piyasası Kanunu'yla daha düşük bir idari para cezası uygulanmasının öngörülmesi halinde ilgili vergi dairesince asgari maktu hadden tahsil edilecek. Kısmen veya tamamen tahsil edilen idari para cezalarının iadesi söz konusunu olamayacak.
Kaçak akaryakıtla mücadele ile ilgili düzenlemenin kanuna eklendiği tarih olan 11 Nisan 2013 tarihinden önce kira sözleşmesi veya benzeri şekilde kullanım hakkı devredilerek lisanslandırılmış tesislerde kaçakçılık fiiline mal sahibinin karışmadığı hallerde tesise ilişkin kısıtlamalar kaldırılacak.
Böylelikle kaçakçılık fiillerine ilişkin yürütülen adli ve idari süreçlerde herhangi bir aksama oluşturmaksızın söz konusu tesislerin tekrar lisanslandırılarak petrol piyasası faaliyetlerine dâhil edilmesi ve ekonomiye kazandırılması ve mal sahiplerinin kendilerinden kaynaklanmayan durum yüzünden oluşan mağduriyetlerinin giderilmesi amaçlanıyor.
Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamındaki lisans sahibi kişilerin, ikincil mevzuata veya lisans hükümlerine ve EPDK kararlarına aykırı davranması halinde, Kurul tarafından belirlenen niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiiller için 30 gün içinde aykırılığı giderecek. Aksi halde geçici durdurma yapılabileceği ihtar edilecek. Verilen ihtar süresi sonunda mevzuata aykırı durumu devam ettirenlerin ilgili piyasa faaliyeti, 60 gün süreyle geçici olarak durdurulacak.
Niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiilin tespit tarihinden itibaren 2 yıl içinde tekrar edilmesi halinde ise ihtar işlemi uygulanmaksızın ilgili piyasa faaliyeti 60 gün süreyle geçici olarak durdurulacak.
Geçici durdurma süresi sonunda da tespit edilen aykırılıklar giderilmezse faaliyetin durdurulmasına devam edilerek, soruşturma başlatılacak ve gerekli idari yaptırımlar uygulanacak. Geçici durdurma sonrasında, mevzuata aykırı durumun ortadan kalkması halinde geçici durdurma hali sona erdirilecek.
Mevzuata, lisans hükümlerine ve EPDK kararlarına aykırı davranılması halinde, niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayan fiiller ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda belirtilen akaryakıt kaçakçılığına ilişkin fiiller için ilgililer hakkında EPDK tarafından doğrudan idari soruşturma başlatılarak, gerekli yaptırımlara karar verilecek.
Lisans sahibinin ilgili piyasa faaliyeti, niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayan ve kötü niyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuran fiilleri nedeniyle EPDK tarafından geçici olarak durdurulabilecek.
Lisans almaksızın lisansa tabi bir faaliyet gösterildiğinin tespiti halinde tesisler, lisans alınıncaya veya lisans gerektirmeyen faaliyet gösterecek hale getirilinceye kadar mühürlenecek ve ilgililer hakkında soruşturma başlatılacak.
Lisansa tabi faaliyetlerin lisans alınmaksızın yapılması, eşit durumdaki alıcılara (kategorilere), eşit hak ve yükümlülük tanıma, farklı şartlar uygulamama hükmünün ihlal edilmesi, sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi durumlarında, otogaz bayilik faaliyetinde bulunanlar dışındaki sorumlulara, 500 bin liradan az olmamak ve 10 milyon lirayı geçmemek üzere ceza verilecek.
Lisans alınmaksızın bayilik faaliyetinin yapılması, otogaz bayilik lisansı sahiplerince lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi durumlarında da sorumlulara, 100 bin liradan az olmamak ve 500 bin lirayı geçmemek üzere ceza uygulanacak.
Petrol Piyasası Kanunu'nun ilgili maddesi uyarınca ulusal petrol stoku tutma yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerine, tespit tarihinde eksik tutulan her bir ton ürün için 250 lira ceza verilecek. Eksik tutulan stok miktarının hesabında ton küsuratı dikkate alınmayacak. Bu kapsamda uygulanan para cezası, ulusal petrol stokunun tamamlayıcı kısmının finansmanı için kullanılacak.
Ceza uygulanan bir fiilin 2 yıl geçmeden aynı kişi tarafından tekrar işlenmesi halinde idari para cezaları 2 kat artırılarak uygulanacak.
Petrol Piyasası Kanunu'nun "petrol stokları" başlıklı maddesinin hükümlerine göre yürütülen idari işlemler, lisans sahibinin EPDK'ye bildirdiği Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresine tebliğ edilecek. Söz konusu kuruma bildirilen KEP adresine tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması halinde kuruma bildirilen adrese yapılan bildirim tebligat yerine geçecek.
Petrol Piyasası Kanunu kapsamında verilen para cezaları tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenecek. Süresinde ödenmeyen idari para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri gereğince tahsil edilmek üzere ilgili vergi dairesine gönderilecek.
Kanunla, LPG Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'a geçici madde ekleniyor.
Buna göre, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenen ve EPDK tarafından idari para cezası henüz uygulanmayan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiiller için lisansı devam edenlere, mevzuata aykırı durumlarını giderebilmeleri için imkân tanınacak, giderilmemesi halinde ise soruşturma açılacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla EPDK kararına bağlanmış ancak tahsilatı tamamlanmamış olan idari para cezaları, işlenen fiil için LPG Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile beraber daha düşük bir idari para cezası uygulanmasının öngörülmesi halinde, ilgili vergi dairesince asgari maktu hadden tahsil edilecek. Kısmen veya tamamen tahsil edilen idari para cezaları iade edilmeyecek.
Kanunla, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun'da yapılan değişiklikle, tamamı yenilenebilir olmak üzere birden fazla enerji kaynağından elektrik üretilmesi amacıyla kurulan tesislerde üretilerek sisteme verilen net enerji miktarının Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması'ndan (YEKDEM) faydalanmasına ilişkin, usul ve esasların EPDK tarafından düzenlenmesi amaçlanıyor.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun'da yapılan değişiklikle yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinde, ilave kapasite artışının önünün açılmasıyla enerji piyasasında artan YEKDEM maliyetinin tüketicilere yansımasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Kanuna göre, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurmak amacıyla alınan lisanslar kapsamındaki tesisler için lisanslarında belirlenen sahaların dışına çıkılmaması ve TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketinden alınan tadil kapsamındaki bağlantı görüşünün olumlu olması halinde kapasite artışı, modernizasyon, yenileme yatırımları ve tadilatlara izin verilecek.
Birden çok kaynaklı elektrik üretim tesisleri ile üretim faaliyetinde bulunacak tüzel kişilerin ön lisans ve lisanslarının verilmesi, tadili, sona erdirilmesi, iptali, süreleri, süre uzatımı, yenilenmesi ve lisans kapsamındaki hak ve yükümlülüklerin askıya alınması ile bu tüzel kişilerin piyasa faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun çıkaracağı yönetmelikle düzenlenecek.
Orman Kanunu kapsamındaki devlet ormanları ile Milli Parklar Kanunu kapsamındaki alanlarda yapılacak olan, enerji iletim/dağıtım tesislerinin emniyet alanları içinde kalan sahalar ile bu tesislerin yapımı, bakımı, onarımı ve ulaşımı için gerekli olan alanların ilgili mevzuata göre alınması gereken izin ve işlemleri, müracaat tarihinden itibaren, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından 60 gün içinde sonuçlandırılacak. Alınması gereken arazi izin bedeli, başkaca bir indirim yoksa yüzde 50 indirimli uygulanacak.
49 yıllık kesin izin süresi sonunda, yükümlülüklerinin tamamını yerine getirmiş, taahhüt senetlerine uygunluk sağlamış, enerji üretim, iletim ve dağıtım tesislerine ait izin ve işlemleri, talep edilmesi halinde son ödenen arazi izin bedeli, Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle 99 yıla kadar uzatılacak.1 Ocak 2018'den önce orman vasfındaki sahalarda tesis edilmesine rağmen, orman izin işlemleri tamamlanmamış olan enerji üretim, iletim, dağıtım tesisleri, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde ilgili mevzuat hükümleri kapsamında başvuru tarihindeki tüm bedeller ödenerek izinli hale getirilecek. Bu izinler için geçmiş yıllara ait herhangi bir bedel alınmayacak.
Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, yetkilendirilen tüzel kişiler, tesisi oluşturan yapı, sistem ve bileşenlerin inşa, imalat ve montaj süreçleri ile saha araştırmalarının denetimine yönelik olarak, Nükleer Düzenleme Kurumu tarafından yetkilendirilen özel hukuk tüzel kişilerinden Kurumun belirlediği usul ve esaslar kapsamında ayrıca denetim hizmeti alacak.
Kanunla, nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyona ilişkin ceza hükümleri ve idari yaptırımlar da düzenlendi.
Buna göre, nükleer tesis, radyasyon tesisi veya radyoaktif atık tesisini geçerli lisansı olmadan işletenler 4 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 5 bin gün adli para cezasıyla, radyasyon uygulamalarını geçerli lisansa sahip olmadan yürütenler 1 yıldan 4 yıla kadar hapis ve bin gün adli para cezasıyla, Nükleer Düzenleme Kurumundan izin alınması gereken faaliyetleri geçerli izne sahip olmaksızın yürütenler 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 3 bin gün adli para cezası ile cezalandırılacak.
Faaliyete ilişkin yükümlülükleri sona ermeden, faaliyetin yürütüldüğü yeri veya tesisi, nükleer maddeyi, radyoaktif kaynağı veya radyoaktif atığı sahipsiz kalacak şekilde terk edenlere ise 3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 5 bin gün adli para cezası uygulanacak.
Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında şirketlere tanınan yetki süresi 3 yıldan 5 yıla çıkarılacak.
Ayrıca verimlilik artırıcı proje destekleri için belirlenen 1 milyon lira tutarındaki proje bedeli limiti, Cumhurbaşkanınca en fazla 5 katına kadar, yüzde 20 olarak belirlenen destek oranı ise Cumhurbaşkanı tarafından en fazla 2 katına kadar artırılabilecek.
Nükleer madde, radyoaktif kaynak ve radyoaktif atıkları; zimmet, yağma, hırsızlık, dolandırıcılık suçları veya başka bir hukuka aykırı davranış ile elde eden kişilere, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde 5 yıldan 15 yıla kadar hapis ve 10 bin gün adli para cezası verilecek.
Nükleer madde, radyoaktif kaynak veya radyoaktif atıkların kaybolmasına, çalınmasına veya yetkisiz kişilerin eline geçmesine ihmal göstererek veya dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak neden olan kişiler, 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
İstisnai haller dışında radyoaktif atıklar veya kullanılmış yakıtları Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisine sokan kişilere, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5 bin gün adli para cezası uygulanacak.
Nükleer tesisler, radyasyon tesisleri, radyoaktif atık tesisleri ile nükleer madde, radyoaktif kaynak veya radyoaktif atıklara ve bunlara ilişkin yazılımlara karşı yetkisiz müdahalede bulunan, sabote eden, saldıran veya zarar veren kişilere, 5 yıldan 15 yıla kadar hapis ve 10 bin gün adli para cezası verilecek.
Nükleer tesis, radyasyon tesisi veya radyoaktif atık tesisini cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla ele geçiren, zapteden veya kontrolü altına alan kişiler, 12 yıldan 20 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
Nükleer silah ya da nükleer veya radyolojik patlayıcı cihaz imal eden, radyoaktif maddeleri bu amaçla bulunduran, ticaretini yapan, kullanan veya kullanımını yaygınlaştıran kişilere, 25 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası uygulanacak.
Bu suçların, gerçek veya tüzel kişiyi, uluslararası bir örgütü veya bir devleti, bir eylemi yapmaya veya yapmaktan kaçınmaya zorlamak amacıyla gerçekleştirilmesi halinde verilecek ceza, eylemin ve fiilin ağırlığına göre yarısından 2 katına kadar; bu fiillerin bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza, eylemin ve fiilin ağırlığına göre yarısından bir katına kadar artırılacak. Bu fiillerin işlenmesiyle herhangi bir kişinin sağlığının ciddi bir biçimde bozulmasına, ölümüne veya mülke ve çevreye karşı önemli zarara sebebiyet verilmesi durumunda verilecek ceza, eylemin ve fiilin ağırlığına göre yarısından bir katına kadar yükseltilecek.
Radyoaktif maddelerin, Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen kasten öldürme, kasten yaralama, çevrenin kasten kirletilmesi suçlarının işlenmesinde kullanılması halinde verilecek ceza, eylemin ve fiilin ağırlığına göre yarısından 2 katına kadar artırılacak.
Nükleer Düzenleme Kurumu adına denetimle görevli kişilerin görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir veya tehdit kullanan kişiler, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde TCK uyarınca cezalandırılacak.
Nükleer Düzenleme Kurumu, bir nükleer tesisin geçerli lisans olmaksızın işletilmesi durumunda, tesisin niteliği yönetmelikle belirlenmek suretiyle 1 milyon 500 bin ila 75 milyon lira, radyoaktif atık tesisleri ve radyasyon tesislerinin geçerli bir lisansa sahip olmaksızın işletilmesi durumunda 750 bin ila 7 milyon 500 bin lira, radyasyon uygulamalarının geçerli bir lisansa sahip olmaksızın yürütülmesi durumunda 15 bin ila 150 bin lira ceza verebilecek.
İzin veya onay alınması gereken faaliyetlerden tesislere ilişkin olanların izin veya onay alınmaksızın yürütülmesi durumunda 75-350 bin lira, yetki belgesi alınması gereken faaliyetlerin yetki belgesi alınmaksızın yürütülmesi halinde 2-75 bin lira ceza uygulanacak.
Nükleer tesislere ilişkin ikincil mevzuat veya yetki koşullarına, Nükleer Düzenleme Kurumu kararlarına ve talimatlarına aykırı hareket edildiğinin saptanması veya sınırlarının aşılması halinde 150 bin ila 1 milyon 500 bin lira, radyoaktif atık tesisleri ve radyasyon tesislerine ilişkin ikincil mevzuat veya yetki koşullarına, Kurum kararlarına ve talimatlarına aykırı hareket edildiğinin saptanması veya sınırlarının aşılması halinde 75-350 bin lira, diğer faaliyetlere ilişkin ikincil mevzuat veya yetki koşullarına, Kurum kararlarına ve talimatlarına aykırı hareket edildiğinin saptanması veya sınırlarının aşılması halinde 2-15 bin lira ceza verilecek.
Yetkilendirme başvuruları veya yetkilendirme sonrasında yetkilendirilen kişi tarafından Nükleer Düzenleme Kurumuna gerçeğe aykırı belge sunulması veya yanıltıcı bilgi verilmesi veya yetkilendirme yapılmasını etkileyecek yetki koşullarındaki değişikliklerin bildirilmemesi halinde, ceza hükümleri saklı kalmak kaydıyla, nükleer tesisler için yetkilendirilen kişiye 1 milyon 500 bin ila 75 milyon lira, radyoaktif atık tesisleri ve radyasyon tesisleri için 750 bin ila 7 milyon 500 bin lira, diğer faaliyetler için 15-150 bin lira ceza uygulanacak.
Aykırılıkların verilen süre içerisinde giderilmemesi halinde idari para cezaları, her defasında bir önceki cezanın 2 katı tutarında uygulanacak. Gerçek dışı belgenin, yanıltıcı bilginin veya yetki koşullarındaki değişikliğin yetkilendirmeye esas teşkil etmesi ve düzeltilmesinin mümkün olmadığının tespiti halinde ise idari para cezasına ek olarak yetki askıya alınacak, kısıtlanacak veya iptal edilecek. İdari para cezalarına karşı 30 gün içerisinde idare mahkemelerinde dava açılabilecek. İdari para cezası uygulanmasını gerektirir fiillerin 5 yıl içinde tekrarı halinde, her bir fiil için idari para cezası bir kat arttırılarak uygulanacak.
Türkiye Cumhuriyeti egemenlik alanı içinde nükleer santral işletenler ile nükleer santral dışındaki tesis ve uygulamalarda radyoaktif atık üreten kişiler, belirlenecek tutarda radyoaktif atık yönetimi ve işletmeden çıkarma özel hesaplarına ayrı ayrı ödeme yapacak. Özel hesaplar adına tahsil edilen gelirler, amacı dışında kullanılamayacak.
Genel Kurulda, kabul edilen ortak önergeyle, metinde yer alan, "Elektrik Üretim Anonim Şirketi veya bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarına, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında oluşturulacak kamu üretim şirketleri ve bunlara ait üretim tesisleri ile bunlardan düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce ve sonra özelleştirilenler için geçerli olmak üzere, çevre mevzuatına uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanması amacıyla 31 Aralık 2019'a kadar verilen sürede uzatıma giden madde" tekliften çıkarıldı.
Söz konusu madde ile "1 Haziran 2019 itibarıyla yapım sözleşmesini imzalamış olanlar ile atık döküm sahalarına ilişkin iş termin planı komisyonca onaylanan işletmelere, 31 Aralık 2021'e kadar süre verilmesi" öngörülüyordu.
