06-12-2017
ABD'nin Kolorado eyaletinde, evlenme törenleri için mesajı ve tasarımıyla bir pasta siparişi vermek isteyen eşcinsel bir çiftin bu talebini dini görüşleri nedeniyle reddeden fırıncıyı reddedilen çift Kolorado Temel Haklar Komisyonu'na (Colorado Civil Rights Commission) şikayet etmiş ve Komisyon talebin reddedilmesinin ayrımcılık olduğu yönünde karar vermişti. İfade, din ve vicdan hürriyetinin Komisyon tarafından ihlal edildiği iddiasıyla fırıncının açtığı dava ABD Yüksek Mahkemesi'ne kadar ulaştı. 5 Aralık'ta duruşması görülen davada Kolorado eyaletini, fırıncıyı ve fırınıcının tarafında yer alan ABD Federal Hükümeti'ni temsil eden farklı avukatlar Yüksek Mahkeme hakimlerinin sorularını yanıtladılar.
Fırınıcı vekili, iş sahiplerinin "ifade" kapsamında değerlendirilebilecek faaliyetlerinde belli bir yönde zorlanmalarının, devletin belli bir ifade biçimini dayatmasını yasaklayan "compelled speech" doktrini altında yasak olduğunu belirtti. (Tutanak, sf 4-10.) Hakimlerin öncelikli soruları, hangi iş faaliyetlerinin "ifade" kapsamında değerlendirileceğinin hukuken net sayılabilecek bir biçimde tanımlanmasının mümkün olup olmadığı üzerineydi. (Tutanak, sf 18-19.) Hakim Sotomayor, "Yemekler için biz ne zaman ifade hürriyeti koruması yaratmışız? Yemeğin ana amacı yenmektir... Bir pastayı yapıp müzeye bir tür sanat eseri olarak koysa, bunu anlarım; bu farklı olacaktır çünkü o durumda bağlam bu şeyin kendileriyle ilintili olmasını istediklerini gösterecektir" (Tutanak sf 14-16) derken, Hakim Kagan düğün pasta tasarımının bir ifade olması halinde, davetiye kartı basmak, şef olarak menüyü hazırlamak, gelin saçı tasarımı veya makyajın da ifade kapsamında mı yoksa ifade dışında mı olduğunu sorguladı (Tutanak, sf 11-14). Fırıncı vekili, makyaj ve saç tasarımını "ifade" kavramının dışında bırakırken (Tutanak, sf 12) , fırıncının inançları doğrultusunda İncil'den belli alıntıları veya belli imgeleri belli tür düğünlerde pastalarına koymak veya koymamak hakkı olduğunu, bu konuda zorlanamayacağını vurguladı. Vekil, ve iddiaya göre fırıncı, pastanedeki hazır pastaların çifte satılması konusunda bir itirazları olmadığını belirtirken, sorunun ve dayatmanın "ısmarlama" pastalarda gündeme geldiğini de belirtti (Tutanak, sf 4-7).
Hakimlerden bazılarının, belli ırktan kişilere hizmet vermeyi reddeden, ayrımcılık yapan işletmelerin bu tür davranışlarını yasaklayan kanunların genel kapsamının, geçerliliğinin işletmecilerin "din ve vicdan hürriyetleri" iddialarıyla daraltılması endişesini yansıtan sorularına karşı vekil, "ırk farklı" diyerek yanıt verdi. Hakim Sotomayor'un "ya engelleliler" sorusuna yanıt olarak fırıncı vekili, müşterinin "kimliği" üzerinden talebinin reddedilmesi ve müşterilerin belli faaliyetlerinin işletmeci tarafından aykırı bulunması arasında bir ayrım yaratmaya çalıştı. Hakim Gorusch, fırıncı durumunda geri çevirmedeki sorunun müşterilerin kimliği mi yoksa yapmak istedikleri mi olduğunun açık olmadığını belirtti (Tutanak, sf 20-25).
KAYNAK: 5 Aralık 2017 duruşma tutanakları, Masterpiece Cakeshop, Ltd., et al. v. Colorado Civil Rights Commission, et al., ABD Yüksek Mahkemesi, No. 16-111 (https://www.supremecourt.gov/oral_arguments/argument_transcripts/2017/16-111_f314.pdf)
