11-01-2021
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü 3/12/2020 tarihinde, Rıdvan Batur (B. No: 2018/17680) başvurusunda, Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
Olaylar
Bir bakanlığın sınavında başarılı olan ve vergi müfettişi olarak atanmaya hak kazanan başvurucunun ataması yapılmamıştır. Atamasının yapılmamasının nedenlerini öğrenmek için idareye başvuran başvurucuya bu konuda somut bir açıklamada bulunulmamıştır. Bunun üzerine başvurucu İdare Mahkemesinde dava açmıştır. İlgili Bakanlığın ilk savunma dilekçesinde, yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda başvurucu hakkında elde edilen bilgilerin olumsuz olduğu ve devlet sırrı niteliğinde bulunduğu belirtilerek başvurucunun müfettişliğe atanmasının uygun olmadığının değerlendirildiği ifade edilmiştir. Mahkeme Heyetine başvurucu hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının sonucu ilgili Bakanlık görevlisi tarafından sunulmuştur. Mahkeme oyçokluğuyla davayı reddetmiştir. Başvurucunun temyiz istemi de reddedilmiştir.
İddialar
Başvurucu, güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle vergi müfettişliğine atanmama işlemine karşı açılan davada hükme esas alınan ve hukuki temeli bulunmayan bilgi ve belgelerin tebliğ edilmemesi nedeniyle silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Somut olayda uyuşmazlık başvurucunun güvenlik soruşturması nedeniyle vergi müfettişliğine atanmaması işleminden doğmuştur. Mahkeme, ilgili Bakanlık tarafından memur eliyle sunulan belgeler uyarınca başvurucunun atanmamasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşmıştır. Mahkeme, uyuşmazlığın çözümünü büyük ölçüde ilgili Bakanlık tarafından sunulan belgeler üzerine temellendirmiştir.
Adil bir yargılamanın gerçekleşmiş olduğu sonucuna varılabilmesi için yargılamanın bütününde taraflara yargılamaya esas olan tüm kanıt ve belgeler hakkında yorumda ve itirazda bulunabilmeleri için imkân sunulmuş olması gerekmektedir.
Mahkeme ilgili Bakanlık tarafından iletilen uyuşmazlık konusu işleme esas olan belgeleri başvurucuya sunmadan yargılamayı sonuçlandırmıştır. Başvurucu bu belgelerden hüküm verilene kadar haberdar olmamıştır. Başvurucuya hükme esas alınan belgeleri incelemesi, bu belgelere yönelik yorumda ve itirazda bulunabilmesi için pratik ve etkin imkânların sağlanmadığı görülmüştür.
Başvurucu her ne kadar mahkeme kararı ile kardeşleri ve babası hakkında elde edilen bilgilerden kaynaklı olarak atamasının yapılmadığını öğrenmiş ise de kararın gerekçesi hükme esas alınan belgelerin içeriğini yansıtmaktan uzaktır. Bu nedenle başvurucu ret hükmünün gerekçesi ile (temyiz aşamasında) hükme esas alınan belgelere ilişkin etkin olarak yorumda ve itirazda bulunmak için yeterli imkâna sahip olamamıştır.
Başvurucuya hükme esas alınan belgelere yönelik yorumda/itirazda bulunma konusunda etkin ve pratik imkânların sağlanmamasının silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleriyle bağdaşmadığı, bu bağlamda adil bir yargılamanın gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır.
Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
